İnfeksiyalar: Virus və bakteriya mənşəli xəstəliklər (QRİP, bronxit, pnevmoniya)
İnfeksion öskürək insan orqanizmində ən çox rast gəlinən simptomlardan biridir. Ən çox viruslar və bakteriyalar tənəffüs yollarına daxil olaraq iltihab törədir, bu da öskürək, bədən temperaturunun yüksəlməsi, boğaz ağrısı və nəfəs darlığı kimi əlamətlərlə özünü göstərir.
Dünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, dünyada hər il milyardlarla insan tənəffüs yolu infeksiyalarına yoluxur. Əksəriyyəti yüngül formada keçirilsə də, bəzən bu infeksiyalar bronxit, pnevmoniya və ya xroniki tənəffüs pozğunluqlarına çevrilə bilər.
VİRUS MƏNBƏLİ İNFEKSİYALAR
Ən çox rast gəlinən viruslar — qrip (influenza), parainfluenza, rinovirus, adenovirus, koronavirus və RSV (respirator sinsitial virus) sayılır.
Bu viruslar havadan damcı yolu ilə (asqırma, öskürmə zamanı) və ya əllər vasitəsilə asanlıqla yayılır. Onlar yuxarı tənəffüs yollarının selikli qişasında çoxalaraq orada iltihab yaradır.
Əlamətlər:
- Burun axması, boğazda qıcıqlanma
- Quru və ya yüngül yaş öskürək
- Bədən temperaturunun artması
- Əzələ və baş ağrıları
- Ümumi halsızlıq və iştahanın azalması
Mütəxəssislər bildirirlər ki, virus infeksiyalarında antibiotiklərin istifadəsi yolverilməzdir, çünki antibiotiklər yalnız bakteriyalara qarşı təsirlidir. Belə hallarda istirahət, bol maye qəbulu, duzlu məhlulla qarqara və temperaturu salan dərmanlar tövsiyə olunur.
BAKTERİYAL MƏNBƏLİ İNFEKSİYALAR
Bakteriyalar — məsələn, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Mycoplasma pneumoniae və digərləri — daha çox bronxit və pnevmoniyaya səbəb olur.
Bakterial infeksiyalarda bədən temperaturu adətən daha yüksək olur (38.5°C və yuxarı), öskürək qalın, bəzən irinli bəlğəm ilə müşayiət olunur.
Əlamətlər:
- Dərin və ağrılı öskürək
- Qızdırma və titrətmə
- Sinə ağrısı, nəfəs darlığı
- Yaşıl və ya sarı bəlğəm ifrazı
- Ümumi halsızlıq
Bu hallarda həkimlər antibiotik müalicəsini (məsələn, amoksisillin, azitromisin, klaritromisin və s.) təyin edir, lakin dərmanlar yalnız həkim təyinatı ilə qəbul edilməlidir.
PNEVMONİYA – AĞIR FORMA
Pnevmoniya — ağciyərlərin toxumalarının iltihabıdır. O, həm virus, həm də bakteriyalar tərəfindən törədilə bilər. Xüsusilə yaşlılar, uşaqlar və immun sistemi zəif olan şəxslər üçün çox təhlükəlidir.
Əlamətlər arasında:
- Qızdırma (39°C və yuxarı)
- Güclü öskürək
- Sinə ağrısı və nəfəs çətinliyi
- Ürəkdöyünmə və tərləmə
Məşhur pulmonoloqların (məsələn, Dr. David Price və Dr. Anthony Fauci kimi) fikrincə, pnevmoniyanın vaxtında aşkarlanması həyati əhəmiyyət daşıyır. Müalicə antibiotiklər, oksigen terapiyası və maye balansının bərpası ilə aparılır.
QARŞISININ ALINMASI
- Qrip əleyhinə vaksinasiya
- Əllərin tez-tez yuyulması
- Qapalı məkanların havalandırılması
- İmmunitetin gücləndirilməsi (yuxu, düzgün qidalanma, vitaminlər)
TƏGƏRÜF EDİLMİŞ NƏTİCƏ:
Virus və bakterial infeksiyalar zamanı öskürək orqanizmin müdafiə reaksiyasıdır. Lakin simptomlar uzunmüddətli olarsa və ya nəfəs darlığı müşahidə edilərsə, mütləq pulmonoloqa müraciət edilməlidir.