DENOSUMAB VƏ ZOLEDRON TURŞUSU: FƏRQLƏRİ, TƏTBİQİ VƏ KLİNİK TƏCRÜBƏ
Никакая информация, размещенная на нашем сайте не является заменой консультации врача.
Osteoporoz və sümük metastazları sümüklərin dağılmasına səbəb olan ən geniş yayılmış xəstəliklərdəndir. Müasir tibb bu problemlərin qarşısını almaq üçün iki əsas dərmandan — denosumab və zoledron turşusundan istifadə edir. Hər iki dərman sümük kütləsini qorumağı hədəfləsə də, onların təsir mexanizmləri və orqanizmə təsiri tam fərqlidir.
1. Denosumab nədir
Denosumab – RANKL (Receptor Activator of Nuclear Factor Kappa-B Ligand) adlı zülalı bloklayan monoklonal anticismlərdir. Bu zülal sümük toxumasını dağıdan osteoklast hüceyrələrinin fəaliyyətini aktivləşdirir.
Denosumab RANKL-ı bloklayaraq osteoklastların aktivliyini azaldır, nəticədə sümük sıxlığı artır və sınıq riski azalır.
Əsas istifadə sahələri:
- postmenopauzal osteoporoz;
- kişilərdə osteoporoz;
- sümük metastazları;
- çoxsaylı miyeloma;
- xərçəng xəstələrində sümük sınıqlarının profilaktikası.
Dərman Prolia (osteoporoz üçün, 60 mq hər 6 ayda bir) və Xgeva (onkoloji xəstələr üçün, 120 mq hər 4 həftədə bir) adları ilə satılır.
2. Zoledron turşusu nədir
Zoledron turşusu bisfosfonat qrupuna aid kimyəvi birləşmədir. Bu maddə sümük strukturuna bağlanır və osteoklastların metabolik aktivliyini zəiflədir, yəni onların sümüyü parçalama qabiliyyətini azaldır.
Əsas istifadə sahələri:
- osteoporoz (Aclasta – ildə bir dəfə, 5 mq damar daxilinə);
- sümük metastazları (Zometa – hər 3–4 həftədə 4 mq).
3. Əsas fərqlər
| Göstərici | Denosumab | Zoledron turşusu |
|---|---|---|
| Təsir mexanizmi | RANKL-ı bloklayır | Osteoklast fermentlərini inhibə edir |
| Tərkib tipi | Bioloji antitel | Kimyəvi maddə |
| Tətbiq üsulu | Dəri altına | Damar daxili |
| Tətbiq tezliyi | 6 aydan bir / 4 həftədən bir | İldə bir dəfə / 3–4 həftədən bir |
| Böyrək çatışmazlığında istifadəsi | Uyğundur | Tövsiyə edilmir |
| Sındırma effekti (dayandırdıqdan sonra) | Güclüdür | Zəifdir |
4. Klinik təcrübə
Avropa və ABŞ-ın aparıcı klinikalarında aparılan tədqiqatlara görə, denosumab sümük sıxlığını daha tez artırır və sınıq riskini qısa müddətdə azaldır.
Zoledron turşusu isə daha uzunmüddətli təsirə malikdir və ildə bir dəfə tətbiq olunduğuna görə pasiyent üçün rahatdır.
Araşdırmalar göstərib ki:
- Denosumab onurğa sınıqlarını ilk ildə 60–70% azaldır;
- Zoledron turşusu böyrək funksiyası zəif olan pasiyentlərdə daha təhlükəsizdir;
- Hər iki dərman metastatik xərçəng xəstələrində sümük fəsadlarını əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
5. Yan təsirlər
Denosumab: hipokalsemiya, sümük ağrıları, nadir hallarda çənə osteonekrozu.
Zoledron turşusu: qripəbənzər əlamətlər, əzələ ağrıları, böyrək funksiyasının pozulması, çənə osteonekrozu.
Nəticə
Hər iki dərman osteoporoz və sümük metastazlarının müalicəsində yüksək effektivliyə malikdir.
Denosumab böyrək problemi olan xəstələrdə və sürətli effekt tələb olunduqda daha uyğundur.
Zoledron turşusu isə stabil xəstələr üçün, az-tez inyeksiya tələb edən hallarda daha münasibdir.